Rozmowy z Ojcami t. 2

Jan Kasjan

Rozmowy z Ojcami t. 2

    
Kolejny tom Rozmów Jana Kasjana, w znakomitym przekładzie ks. Arkadiusza Noconia, przynosi materiał nie mniej istotny dla zrozumienia dziejów duchowości Zachodu niż opublikowany już 13 lat temu tom pierwszy. W pierwszym tomie możemy śledzić z uwagą nie tylko znane podwaliny nauki o tym, co dziś katechizm określa jako siedem grzechów głównych (Rozmowa V z abba Serapionem o ośmiu wadach głównych), ale także rozważania na temat teodycei (Rozmowy VI i VIII) czy wreszcie coraz bardziej popularne uwagi dotyczące modlitwy (Rozmowy IX i X).
 
W tomie drugim sięgamy po tematy, które w niemniejszym stopniu miały wpływ przez wieki na to, w jaki sposób ludzie Zachodu mówili i myśleli na tematy związane z życiem duchowym. Rozmowa XIV zajmuje się w zasadzie wykładem podstaw tego, co później zostanie określone jako lectio divina; Rozmowa XVI podejmuje klasyczny dla piśmiennictwa łacińskiego temat przyjaźni choć, jak to Kasjan, czyni to w dość przewrotny sposób poświęcając ostatecznie większość uwagi temu, co prawdziwej przyjaźni się sprzeciwia, a mianowicie wadzie gniewu. Wreszcie Rozmowa XIII, podejmująca zagadnienie stosunku łaski Bożej i wolnej woli człowieka, wywołała wkrótce spór, który w europejskiej teologii miał ciągnąć się przez wieki. Dodajmy na marginesie, że ten właśnie tekst zasługuje na wyjątkową uwagę. Jest to bowiem unikalny przykład wypowiedzi, która jednoznacznie była odczytywana jako polemika ze św. Augustynem, a która chyba jako jedyny taki przypadek w historii nie zakończyła się potępieniem autora jako heretyka sprzeciwiającego się biskupowi Hippony.
 
Jak zatem widzimy wątków w tomie jest wiele, problemów niemało i gąszcz literatury do przeczytania ogromny. W takim labiryncie dobrze jest mieć przewodnika. Nasze wydawnictwo opublikowało już monografię pióra Columby Stewarta OSB pt. Kasjan Mnich (ŹrMon 34, 2004). W tym i następnym, ostatnim już, tomie Rozmów, chcielibyśmy skierować uwagę Czytelników na osobę nieznanego szerzej w Polsce autora (do tej pory na język polski przełożono jeden jego tekst ), wybitnego znawcy Kasjana i starożytnego monastycyzmu – Marka Sheridana OSB.